تاریخچه ی داستان نویسی به زبان ترکی در آذربایجان / علیرضا ذیحق

علیرضا ذیحق

تاریخچه ی داستان نویسی به زبان ترکی در آذربایجان

 در بررسی ادبیات آذربایجان در سرحد های ایران ( آذربایجان جنوبی) ، ادبیات داستانی به عنوان یک ژانر مستقل ادبی ، از سال 1300 ه.ش آغاز می شود .در 1300 خورشیدی بوده که نخستین نمونه های  مدرن داستانی به زبان ترکی آذربایجانی  در ایران خلق شده و در این میان " عباس پناهی ماکویی " به عنوان یک پیشگام محسوب می شود .  اولین قصه ی وی " پریشان " بوده که آن را در روزنامه" فکر " منتشر کرده است .

یادداشتی به زبان ترکی در باره اشعار ترکی مولوی (مولوی نین تورکجه شعرلری) / علیرضا ذیحق

علیرضا ذیحق

مولوی نین تورکجه شعرلری

مولانا نین تورکجه شعر لری حاققیندا چوخ تحقیق لر اولوب کی " شرف الدین یالت کایا "نین  1934 نجی ایلده تورکیه ده چاپ اولموش کیتابی کی " مولانا نین تورکجه کلمه لر و شعیر لر" آدیندادیر، لاپ قدیم اثرلردن دیر. ایرانلی یازیچی لاردان دا پروفسور جواد هیئت ، " تاریخ زبان و لهجه های ترکی " کیتابیندا مولانا نین تورکجه شعرلرینه ایشاره ائدیب دیر. هابئله دکتر حسین محمدزاده صذیق 1369 نجی ایلده مولوی نین تورکجه شعرلرینی شرح و تصحیح ائده رکن ققنوس نشری طرفیندن یاییلیب دیر .

نوشتن ، همه ی جان ِ نویسنده / علیرضا ذیحق

علیرضا ذیحق

نوشتن ، همه ی جان ِ نویسنده

جفایی خُرد کننده تر از فقدان ایمان به آنچه آدمی باور دارد ، وجود ندارد . خصوصا که وقتی نوشتن ، اسّ و اساس همه ی باورهای آدمی بشود. نوشتن می تواند هزار و یک دلیل داشته باشد و اما برای یک نویسنده ، که اثری بدیع خلق می کند ، نوشتن همه ی جان اوست

مکتوبات / کارل پوپرو مقوله دموکراسی/ علیرضا ذیحق

مکتوبات / کارل پوپر و مقوله دموکراسی/ علیرضا ذیحق

کارل پوپر و مقوله دموکراسی

کارل پوپر( 1902- 1994م) را با کتاب " جامعه باز و دشمنان آن " شناختم و انتقادگرایی اجتماعی و دفاع از لیبرال دموکراسی وی را ستودم . این شوق در من بود که اثری دیگر از وی را نیز بخوانم که به کتاب " درس این قرن " با ترجمه علی پایا برخوردم . این کتاب تأثیری عجیب درمن نهاد و به خیلی از ابهامات ام در زمینه آزادی و حکومت دموکراتیک پاسخ یافتم . نزدیک به دو دهه است که این کتاب را خوانده ام و همچنان بعضی از جملات اش را نمی توانم فراموش کنم . این عبارات در ذهن و جان من ریشه کرده اند و همیشه حسی دلنشین دارند . برای مروری دوباره هم شده می خواهم آنها را باری دیگر تکرار کنم :

* مسأله اساسی در دموکراسی عبارت است از اجتناب از دیکتاتوری، یا به عبارت دیگر اجتناب از عدم آزادی ، اجتناب از حکومتی که حکومت قانون نیست .

* در همان زمان قدیم یونانیان می دانستند که دموکراسی به معنای حکومت مردم نیست ، بلکه به معنای اجتناب از خطر جباریت و استبداد است .

* اصلی ترین وظیفه یک حکومت عبارت است از اذعان به حق ما به حیات و آزادی .

* دیکتاتوری انسان را از مسؤولیت اخلاقی عاری می سازد ، و انسان بدون مسؤولیت اخلاقی ، نصف انسان و یک صدم انسان نیز به شمار نمی آید .

* همه ی اقلیت های ملی نمی توانند کشوری از ان خود داشته باشند . اما انان را می باید به نحوی مورد حمایت قرار داد که نیازشان را در ارتباط با آموزش و پرورش ، زبان و مذهب به نحو شایسته برآورد سازد .

مکتوبات / آواهای چنگیز آیتماتف / یادداشتی از علیرضا ذیحق

مکتوبات / علیرضا ذیحق

آواهای چنگیز آیتماتف

رمان های چنگیز آیتماتف (1928- 2008)همیشه برایم غافلگیر کننده بود . بیانی حماسی با آمیزه  ای از عشق ،  و مهری والابه زادگاه اش قرقیزستان . رمان های جمیله ،کشتی سفید و اولین معلم از او ضمن دارا بودن ظرایف هنری و شکستن زنجیرهای پولادین  و محدودیت های ممیزی اتحاد جماهیر شوروی در نشر ادبیات خلاقه ، جهان را با ترجمه های خود تسخیر کرده بود. ترجمه  ی آثارش به بیش از 150 زبان زنده ی دنیا از او چهره ای ساخته بود که نام وی را درکنار غولهایی چون میخائیل شولوخف ومیخائیل بولگاکف ، به جاودانه های ادبیات داستانی پیوند می زد . فولکلور قزاقستان یا به قول او کازاخ ، در اعماق داستان هایش چون رودی خروشان روان بود و آداب و رسوم سرزمین اش را همچون گوهری زیور آثارش می کرد . در رمان " روزی به درازای یک قرن " که نگارش ان را در 1980 تمام کرده بود  ومحمد مجلسی در 1365 ه. ش به فارسی ترجمه کرده ، پرتوهای تابناک فولکلور قزاقستان چنان با یک اثر مدرن ترکیب شده شده است که هر شیفته ی ادبیات داستانی را با جلوه های نورانی اش مسحور می کند . درس بزرگی می شود برای یادگیری نویسندگانی که آواهای سرزمین مادری را ارجی نمی نهند . شخصیت های قصه اش رنجبران اتحاد شوروی  و رزمندگان زخمی از روح و جان و جسم  در جنگ جهانی دوم می باشند که با همه ی بگیر و ببندها و تیرگی فضای سیاسی کشور ، به فردایی شکوهمند دل بسته اند و همچنان می خواهند فریادشان شنیده شود . او که در این رمان گورستان آنا بیت ( آرامگاه مادر) و روایت های افسانه ای آن را محور قصه اش قرارداده ، با مرگ خودنیز به گورستان " آتا بیت " ( آرامگاه پدر ) با قدمت افسانه ای اش درنزدیکی بیشکک جلال بخشیده و او را طبق وصیت اش در آنجا دفن کرده اند تا افسانه ِ چنگیز آیتماتف نیز با افسانه های سرزمین اش بیامیزد .