مقاله ترکی / علیرضا ذیحق / حسرت نغمه لرینده ، مین رنگه چالان گؤره ل لیک لر

مقاله ترکی /  علیرضا ذیحق    /    حسرت نغمه لرینده ، مین رنگه چالان گؤره ل لیک لر

 

 علیرضا ذیحق

  حسرت نغمه لرینده ، مین رنگه چالان گؤره ل لیک لر

حسرت نغمه لری

ائلسئوه ر بَی دَمیر

اؤن سؤز و ترتیب ائده ن : دکتر حسین شرقی دره جک

چاپ ایلی : 1404 – تهران - خدا آفرین یاییمی

ادبیات دونیاسی هر زامان بیر ایدئولوژی نین تبلیغین دن  آسیلی اولوبدور، سونوندا بیر کؤز کیمی

سؤنه رک سویوق بیر کوله د ؤنوبدور. دئمک کی ادبیات دوشونجه لی و اینسانیغا وورغون جمعیتین  اوجاغی اولاراق ، سئوگینی ، عاطیفه نی ، دویغونو ، اعتراضی ، باریش و آزادلیق حیسّی نی جانلاردا آلوولاندیریری .

آذربایجان ادبیاتی نین گوجلو بیر قولو ساییلان شئعیرتاریخی ائله بونو ثبوت ائدیر و تکجه او اثرلر یاشار بیر وارلیقا مالیک اولورلار کی گؤزه ل و اینسانی خیصلت لر اونلاردا دالغالانیر .

" ائلسئوه ر بَی دمیر " ین یاراددیجیلیقی ایسه کی آذربایجان جمهوریتی نین شاعیرلرین دن دیر و 1978 – نجی ایلده " گَده بَی " رایونوندا جیاتا گؤز آچیب دیر ، اؤز نوبه سینده زنگین ادبیات خزینه میزدن فایدالاناراق ، مین رنگه چالار گؤیچک خیصلت لرین ترننوم چوسو اولوبدور . شاعیرین جانی ،

هیجانلارلا جوشغون لاشیر و اوچغون کؤنول سارای لاری  نین ناله لرین دینله دیری :

گؤز یاشلاریم آخدی ، هوپدو تورپاغا

تورپاق دا اوزولدی ، قوم دا آغلادی

شاعیر" عشقین تَرَننومو وار داغ دا داش دا  دیواردا " دئیه رک "یاخشی لیغین ، دوزلویون ، مرد لی یین نامه سی نین ، کؤهنه لمیش کاغیذ لاریندان " سؤز آچیری :

بو دؤوره ده آز ایمیش قلبی گؤزه ل اولانلار

ظاهیرئه ییمیش نه وارسا ، گؤزه ل لیک اوزده قالیب

هر اینسان یاشاماق اوچون ، یا بیرایمانا سؤیکه ن مه لی دیر و یا بیر آماجا یا سئوگی یه . اِلسئوه ر بَی دمیر " ده ایسلام پیغمبرینی " ان اَنگین لیمان " بیلیب او حضرته سیغیناراق بئله بیر بیت ایله قارشیمیزا چیخیر :

نه گؤزه ل عرض ائله میش ، حب الوطن من الایمان

قیبله گاهیم بیت الله دیر سجده گاهیم وطن دیر

شاعیر بو مقدس اینانجا کؤنول باغلایاراق بئله بیر سؤزو ایره لی سورور :

باخما شر باشدادی ، کوفور تاخت دادی

بشر گؤستریشه باخ ها باخدادی

دوروشو قامتی اؤزو ساختادی

کؤلگه دن بوت لری ییخ سرین – سرین 

بونو آنلادماق کی عدالت ، وطن ، عشق ، ایمان ، دوزلوک و آتا آنا محبتی شاعیرین یارادیجیلیغینا ایشیلتی لی بیر نور چیلیری .

" حسرت نغمه " لری شعر توپلوسو نیسکیل لردن سؤز آچاراق آنا حسرتینی بئله آنلادیر:

هانسی بیر گؤزل لیک وارسا اؤزوم ده

آنانین بیتمه ین دوعالاریدیر

او آنانین گؤند ه ر دی یی بیر بوخچادا ایسه ، آناکؤنلونون ایستی لی یینی دویور و آتا اوجاغی نین توستوسونو و گؤزه لجه بیر بیت قلمین ده گول له نیری :

آری چیچک لردن بال ساغان کیمی

منیم ده وارلیغیم سنه باغلیدیر

او بیر شاعیر دیر کی یوخلوق دان وارلیق یارادیر و آدام بو میصراع لاری تیکرار ائده رکن اونون یارادیجیلیغینا واله اولور :

گول اوسته شِهین قدرینی

سئللر بیلمه سه بیلمه سین !

آدام ، معلومات الده ائتمک اوچون بیر امانت آلدیغی کیتابا موراجیعت ائتمه یی  ده کیفایت ائده ر آنجاق ، حیاتین ان دیرلی و نازلی اویونو اودورکی بیردن بیره سنیین قارشینا ائله بیر بؤیوک و اولو روحلو اینسانی چیخاردیر کی اونونونلا تکجه بیر گؤروش سنده ائله درین بیر ایزلر بوراخیر کی بیر عؤمور تحصیل و موطالیعه دن دیرلی و اؤنملی اولور . و اینانیرام کی " ائلسِوه ر دمیر بَی ده " ، شئعیرلری نین شهادتینه گؤره بئله بیر اینسنلا راستلاشیب کی ائده بیلیب بو قَدَر تأثیرلی بیر اثرین یارادیجیسی اولا :

واخت وار ایدی گؤره ردیک هر شئیی اؤز یئرینده

وار ایدی بؤیوک لرین احتیرامی درینده

او کؤهنه کیشی لرین فله یین چَمبَرینده

شاخ دوروشلاری سیندی ، پاپاغی دیزده قالیب

و یا شاعیرین دئدی یی کیمی " ائنیش لی یوققوشلو زیقزاقلی یاشام " آدامی گاهدان بو یئره چاتدیریر:

بو دونیانین خوش اوزونو گؤرمه دیم

اَزیلمیشه م – قیریلمیشام گئدیره م

دونیایلا کؤنول آلیب وئرمه دیم

بیر باقی یه وورولموشام گئدیره م

  یئری وار گونئی آذربایجانین گؤرکملی یازیچیسی وژورنالیستی " دوکتور حسین شرقی دره جک " دن کی خدا آفرین " آیلیق درگیسی و یایین ائوی نین  مودیری و  باش یازاری دیر ،  ا/رز نوبه م ده درین  شوکران لارائده م کی بو اثری ایران تورک لرینه ارمغان گتیره رک  چوخ دقت له عرب آلفابئسینه کؤچورددوب ، دوزه نله ییب  و ادبیات سئوه رلرین الینه چاتدیریب دیر .

بو یازی یا شاعیرین " تبریز" ه یازدیغی شئعیری نین بیر پارچاسی لا سون وئریره م :

دونیا ایله بیر یارانان ، تاریخ قَدَر یاشی اولان

جیغیریندا غیب اولدوغو ، یولودو ، ایزی دی تبریز

یانا – یانا کول اولمایان ، قلبی سینیق اولوسون

یوخولاردا گزین دی ییم ، اونسوز سیزلایان روحومون

اوره ک لری اودا وئره ن قورودو ، گؤزودو تبریز

میلیون – میلیون اجدادیمین ، تورپاغی توزودور تبریز

خوی - 2025