قصه های قرآن به زبان ترکی / حضرت موسی نین داستانی / علیرضا ذیحق

علیرضا ذیحق

حضرت موسی نین داستانی

حضرت ابراهیم دن 500 ایل سونرا موسی آنادان اولان زمان،بنی اسرائیل ائلین دن هر بیر اوغلان اوشاقی دوغولارکن فرعونون امری نن اؤلدورولوردو. نییه کی بنی اسرائیل آراسیندا بئله بیر اینام وارایدی کی او تاریخ ده بیر اینسان دونیایا گله جک کی فرعونون تاج تختینی داغیداراق اونون احتیشام لی قصرلرین دن هئچ اثر قالمایاجاق .

   علیرضا ذیحق

حضرت موسی نین داستانی

حضرت ابراهیم دن 500 ایل سونرا موسی آنادان اولان زمان،بنی اسرائیل ائلین دن هر بیر اوغلان اوشاقی دوغولارکن فرعونون امری نن اؤلدورولوردو. نییه کی بنی اسرائیل آراسیندا بئله بیر اینام وارایدی کی او تاریخ ده بیر اینسان دونیایا گله جک کی فرعونون تاج تختینی داغیداراق اونون احتیشام لی قصرلرین دن هئچ اثر قالمایاجاق .

بو اوزدن ده فرعون قابیله لری مأمور ائتمیشدی کی هر بیر اوغلان اوشاقی بنی اسرائیل ایچینده حیاتا گؤز آچیرسا مأمور لارا خبر وئره رکن درحال اؤلدورولسون . آمما آللاه تعالانین اراده سیله موسی دونیایا گلنده اونون محبتی قابیله نین قلبینه دوشه رک ، بو سیرّی گیزله دیری. سونرا ایلاهی ایلهام لار اوزره آناسی اونو سبد شکلینده بیر بئشی یه قویوب نیل چایی نین جوشغون سولارینا تاپشیریر.

فرعون و حیات یولداشی " آسیه " کی نیلین کناریندا کی سارای دا اوتوروب طبیعتی سئیر ائدیردیلر بیردن بیره گؤزلری دالغالار قوینوندا بیر بئشی یه ساتاشیر کی اونو سودان توتاراق اوت علفی کنارا وئردیک ده ، گؤزل بیر اوغلان اوشاقی گؤرورلر . اونون محبتی قلب لرینه دوشور و سونسوز اولدوق لارینا خاطیر ، اؤزلرینه ائولاد ائدیرلر. آنجاق او کیمسه نین دؤشونو توتماییر و سود اَممه دن آزقالیر جانی خطره دوشه کی فرعون دستور وئریر هاردا بیر قادین وارسا و دؤشونده سودو گلیب اونو اَمیزدیر مه یه قالخسین . موسی نین آناسی دا بو خبری ائشیدیب قصره گئتدیک ده اؤز بالاسینی گؤرور و  اونو قوینونا آلارکن باشلیر سود اَممه یه . بو اوزدن ایسه فرعون بیلمه دن ، موسی نین آناسی  اونون دایه سی اولور.

فرعون موسی نی لاپ اورک دن سئوسه ده موسی بؤیودوکجه  آللاهین بیر لی یین دن دانیشاراق ، او چوخ نیگران اولوری. نه قَدَر ده دیله توتوب بو فیکیر لری بئینین دن سیلمک ایسته سه ده ، موسی فرعونون حیشمت و جلالی نی هئچه سایاراق اؤز دئدی یین دن دؤنموری.

موسی نین دعوتی خلق ایچره ده یاییلیر و بو ابلاهی چاغیریش ، فرعونی قورخویا سالیب تخت تاجینی خطره سالیر. بیر گون کی فرعون موسی نی توتوقلادیب زیندانا سالدیرماق قرارینا گلیر آسیه نین قارداشی " حَر بیل " موسا یا خبر وئره رک ، موسی میصردن چیخیب " مدین " شَهَرینه گئدیر .

" مدین " شهرینه چاتدیقدا ایکی قیز گؤرور کی قویودان سو چکه رک چوبانلار اونلارا ایلیشیب نوبت لرینی اَل لرین دن آلاراق دینیب دانیشمادان دوروب باخیر لار.  موسی ایره لی گئدیب اونلارین سَطیل لَرینی سویونان دولدورارکن قویونلار ایچدیک جه یئنه اونلارا سو چکیری. موسی یورقونلوق دان بیر آغاجا دایانیب آللاه دان یاردیم دیله رکن بو قیز لار کی شعیب نبی نین قیزلاری ایدیلار تئز ائوه گلیب آتالارینا او غریبه اوغلان دان سؤز آچماق لا ، حضرت " شعیب " ، قیزی " صفورا " نی یوللاییر کی اونو ائولرینه قوناق دعوت ائتمک له چکدی یی زحمته گؤره بیله سین دن تَشَککور ائده .

صفورا نان موسی بیر لیک ده  اونلارا دؤنه رک یئلین اَسدی یی اوچون صفورا نین  دونو قاغزانیر کی موسی دئییر :

" من دن قاباغا دوشمه و ایذین وئر کی بیرلیک ده آیاقلاشاق کی چوخ واختلار ، اینسانین گؤزلری دیر کی اونو معصیته سالیر. "

شعیب نبی موسی نین حیات ماجراسینی ائشیتدیک ده و اونون بیر جه آللاها اینامینی گؤردوک ده ، قیزی صفورا نی اونا وئریر و موسی اون ایل تامام شعیب نبی نین بیر عائیله عوضوی اولور. تا کی موسی قرار وئریر میصره قاییتماق لا آللاهین بیر لی یینی اثبات ائتمک اوچون مجادله وئره . بونا گؤره ده عائیله سی له بیرگه اؤزلرینه عایید اولان  بؤیوک بیر داوار سوروسونو ده گؤتوروب میصره طرف یولا دوشورلر . شعیب نبی ده ایلاهی بیلگی لر اساسیندا ، اؤز پیغمبر لیک عصاسینی کی پیغمبر لر آراسیندا اَل اَله گزیب اونا چاتمیشدی وئریری موسا یا.

اونلار گئجه نی  یولدا سویوغا راس گله رک موسی دا گئدیر باشقالاری تک یاندیراجاق ییغا کی  بیردن بیره  آلیشان بیر آلوو گؤرور. موسی اوچ یول آلاوا طرف گئده رک او گئتدیک جه آلوو اوزاقلاشیرو بو اش اونو شاشیرداراق ایلاهی بیر نیدا ائشیدیر:

" ای موسی ، منم ! اوبیرجه آللاه و بوتون دونیانین تانری سی."

بو نیدا موسا نی دیکسه ندیره رک اَلین ده کی چلیک یئره دوشدوک ده بیر ایلانا چئوریلیر و آللاهین امری له اَلی نی کؤکسونه آپاردیق دا ، اونو اوقَدَر پارلاق و آغجا گؤرور کی تا دیله گلیب بیر سؤز سوروشونجا بئله بیر وحی آلیری :

" بو آن دان تانری نین پیغمبر ی سن و گؤره وین خلقی بیر جه آللاها دعوت ائتمک اولاراق فرعونا قارشی عصیانا قالخمالی سان . هابئله قارداشین هارونی دا کی فصیح بیر دیله صاحیب دیر هم مه شه لیک اؤزونه یار ائله و جماعتی عدالته ، سئوگی یه و بیرجه تانری یا اینانج قورماغا چاغیر . "

موسی میصره یئتیرجک فرعونون حوضورونا گئدیب آللاه تعالا یا اعتیقادینی سؤیله یه رک فرعون دا اونا ائتدی یی محبت لردن و اوناز نعمت دن کی کئچمیش ده بیله سین دن اسیرگه مه میشدی سؤزآچاراق دانیشیق لاری اوزونا چکیر.

فرعون موسی دن ایسته ییر کی اگر رسالتی حاققیندا بیر معجزه سی وارسا اونو گؤسترسین . موسی دا بو آن دا عصاسینی یئره آتماقلا اونون بیر اژدها یا دؤنمه سی هامینی قورخو ردور و فرعونی وحشت گؤتوره رک موسی دن ایسته ییر کی اژدهانی اوندان اوزاقلاشدیرسین . بو آن دا موسی اَلینی سینه سینه آپاریب چیخارتدیقدا اَلی بیر آی کیمی نور ساچاراق ، اژدهانی بیر عصا کیمی یئردن گؤتورور .

فرعون موسا یا ایمان گتیرمک ده یدی کی " هامان " آدلی وزیری اونو ن بو وسوسه دن چکین مه سین ایسته ییر. سونرا اوزونو جماعته توتوب دئییر :

" بو ایش لر سئحیر جادو دان باشقا بیر زاد دئییل و چوخ چکمه دن اونون حیله لرینی اوزه چیخارداجاییق . "

فرعون بوتون میصرین سئحیر کار لارین توپلارکن اونلارین اَن باجاریقلی لاریندان 80 نفر سئچیب " قبطی" ائل لری نین رسمی بایرامیندا ، بؤیوک بیر مئیدان دا دربار طرفین دن بیر شن لیک ضیافتی قورولور. فرعون ، قیزیل گوموش له توخونموش پالتارلار لا کی گونشین ایشیقی اونو پارلادیردی سلطنت تختین ده اوتوراراق ،موسی نی و ساحیر لری بیر یئره ییغیب خلقین حوضوروندا هره دن ایسته ییر اؤز هونَرینی گؤسترسین .

جادو گر لر، اَل لرین ده کی ایپ لری و آغاج لاری یئره آتدیقدا ، اونلارین هامیسی بؤیوک و قورخونج ایلان لارا چئوریله رک خلقین اینانجی موسا یا آزالیر کی بو آندا تانری نین بویوروغو لا موسی ، چلی یینی یئره آتاراق ، او عصا اوّل قورقوشوم کیمی یانیب اَری یه رک ایچین دن بیر اژدها کلّه سی بویلاناراق هرنه یئرده ایلان وار ایدی اودور و اژدهانین خوفی بوتون جانلارا دوشه رک فرعون لا " هامان " دا دِهشت دن دالی چکیلیر لر کی بو آن دا موسی اَلینی اژدها نین آغزینا آپاردیق دا ، اژدها بیر عصا یا دؤنور . ساحیرلر هامیسی موسایا ایمان گتیره رک فرعونون غضبی جوشارکن هامیسینی محبسه قاتدیریر. ها بئله فرعونون ایسته یی له هر کیمسه کی موسایا ایمان گتیریردی  اونلاری اؤلدورمک له جزا وئریردیلر .

بو اوزدن ایسه گؤرونمز بؤیوک تانری میصره  ائله بیر توفان یوللادی کی بوتون " قبطی " لر ائو ائشیک لرین بوراخاراق جانلارینی گؤتوروب چؤل لره قاچدیلار. آمما بو قوپان فیرتینا ، بنی اسرائیل اهلی نه هئچ ضرر وئر مه دی. آللاهین عذابی او قَدَر کسکین و آجی ایدی کی چَکیرتکه لر بوتون تارلالارین محصولونو یئییب " قبطی" لردن برکت قاچاراق حتتا عطش دن نیل سویونا ساری گئده ن ده ایسه چایین سویو اونلارا قان گؤلو اولوردی.

ائله اولدی کی آخیر دا فرعون موسی نین حوضورونا گئدیب بو عذاب لارین دایانیلماسین ایسته دی.

موسی نین دوعاسی له ، اولو تانری بو موصیبَتی دوردورارکن موسایا ایمان گتیره نلرین سایی دا چوخالدی. سونرا موسی ایلاهی سیفاریش لر اساسیندا بوتون آداملاری نان میصردن چیخیب باشقا بیر اؤلکه یه گئتمک قراری آلدی .

فرعون دا وزیری" هامان " ین تؤکدویو تدبیرلرله ، بؤیوک بیر لشکر گؤتوروب حضرت موسی گیلین دالیجا دوشدو تا اونلاری موحاصیره یه سالیب هامیسنی قیرسین. نییه کی قاباق دا نیل چایی وار ایدی و گئری ده فرعونون قوشون لاری.

بو گؤز له نیلمز تهلوکه جماعتی اؤلوم جاینا غینا  آلسادا ، موسی عصاسینی جوشغون و دالغالی سولارا چیرپاراق ، آللاهین اَمریله نیل سویو داغ بویدا آخسادا وَسَط دن ائله شاققالانیر کی موسی و بوتون اصحابی راحات لیق لامال حئیوانلاری و ثروت لری ایله برابر نیل چایی نین آراسین دان آچیلان قورو یول دان کئچیرلر. فرعونون لشکری ده کی اونلاری تعقیب ائدیردی سو لار گئری یه دؤنه رکن هامیسی او درین لیک لرده بوغولورلار.

موسی نین اهل ِبیتی  و بنی اسرائیل ین 12 طایفا سی ایله بیرگه باشقا ایمان گتیره ن لر ین هامیسی " اریحا " و فلسطین " مقصدی له یولا دوشسه لرده بیرگون موسی اونلاردان آیریلیب 40 گونلوک بیر نییاییش اوچون سینا داغینا چیخیر. نییه که تانری بو مدت ده " تورات " کیتابینی موسا یا وحی ائده رکن بیر کتیبه ده نازیل ائده جک ایدی کی خلقین سعادتی اوچون ، اوندا 10 فرمان یازیلمیش دی.

موسی نین گلمه سی اوزون سوره رک ایبلیس، جوان بیر اوغلان قیلیغیندا کی سؤزلرین دن فصاحت و بلاغت یاغیردی بنی اسرائیل ایچره ظاهیر اولوب اونلاری یول دان چیخاردارکن جماعت بوتون قیزیل گوموش لری بیر یئره ییغیب اَریده رک بیر تانری دوزه لتمک قرارینا گلیرلر.

"هارون" بو ایشه قارشی چیخسادا اونو سوسدورماغا چالیشیرلار و ایبلیس کی بیلیردی موسی گیل نیل دن کئچه رک  بیرجه تانری نین اَن قوتسال مَلَکی جبرائیل ، آت اوستونده اونلارا یول گؤستریردی و او آتین آیاقلاریندان قالخان توزو " سامری" آدلی بیری ییغیب ساخلامیشدی ، سامری نی چاغیراراق او توزلاری ایسته ییر.

ایبلیس او توزلاری ،بنی اسرائیلین اؤزیوغروتدوقو وتانری سایدیق لاری بیزووا یئدیده رکن او بیزوو ون بدَنین دن درحال اوزون توک لر چیخیب آغزین دان بیر پارا سس لر ائشیدیلیر.

بنی اسرائیل دن 70 مین نفر بو اویونا آللانارکن باشلاییر لار او قیزیل بیزووی نییایییش ائتمه یه کی موسی، سینا داغین دان ائندیک ده ، گؤرور کی بنی اسرائیل یئنه یولونو آزیب دیر و بو اوزدن هامی سینی او داغین اَته یینه ییغیب  باشلاییر یئنه موعظه یه کی توبه ائده رک بیرجه آللاهین قوللوغوندا اولالار .

آنجاق بنی اسرائیل طایفالاری بیر داها موسا یا و گؤزه گؤرونمز تانری یا ایمان گتیرمک اوچون اوندان یئنی معجزه لر دیله ییر لرکه بو آن دا سینا داغی پارچالاناراق هامیسی هوش دان گئده رک آییلدیقدا یئنه موسی نین بویوردوق لارینا ایمان گتیریر لر.

بئله لیک له ایبلیسین توطئه لری پوچا چیخیر و حضرت موسی تانری نین فرمان لارینی خلقه اعلام ائده رک اونلاری " تورات " ین تلاوَتینه تشویق ائدیر. فلسطین و " اریحا " یا یولا دوشدوک ده ایسه مؤمون لره دؤرد اؤنَملی تاپشیریقی اولور کی  بونلاردان عیبارت ایدی:

" کیمسه اؤزو گوناه صاحیبی اولورسا حاققی یوخدور کی باشقالاری نین گوناهینا ایراد توتا . هابئله تانری نین برکتی او قَدَر توکنمزدیر کی هئچ کیم گرک اؤز روزی سی نین نیگرانی اولمایا . هم ده تکجه، تانری یا اینانماق شرط دئییل ، گرک کی ایش لریمیزده  ایسه اونا تو کّل ائده ک . بیرده کی اینسانلار شیطان مکرین دن هئچ واخت گرک غافیل اولمایالار."

حضرت موسی 240 ایل یاشایاراق ، تانری نین وحی ائتدی یی تورات کیتابی نین تلاوتینی بنی اسرائیله و بوتون کلیمی لره سیفاریش ائده رک زکات و صدقه نی ده خلق ایچره رواج وئریر. حتتا " قارون " کی اونون خزینه لری نین آچاری ، 70 قاطیرلیق یوک ایدی و موسی نین یاشادیقی زمانه ده زنگین لیک ده اوننان اوستون بیری یوخ ایدی ، زکات وئرمک دن چکینه رک موسایا هم مه شه تؤهمت لر یاغدیریب اونون آدینی کؤتولویه چیخارتماقا چالیشاردی کی بیر گون موسی نین قارقیشی ایله یئر یاریلاراق ، قارون خلقین  گؤزو اؤنون ده ، تورپاق لارین کامینا چکیلیری.